Een overzicht van de familiewapens of wapenschilden van de Berthouts en het stadswapen na 1490.

Beschrijving

Uit Hendrik van Huldenberghe, "Geboorte-linie ofte geslachts afcompste der Heeren Vooghden van Mechelen", 1638.
Links : het oude wapen van de eerste, mogelijk mythische Berthouts, ook Drakenbaard genoemd, zie ook de drakenkop als helmteken, later onterecht overgenomen in het stadswapen.
Rechts : het wapen dat Wouter III Berthout in 1216 ontvangen zou hebben van koning Jacobus I van Aragon (1208-1276). Dit vanwege zijn heldhaftige deelname aan de kruistocht (Reconquista) tegen de islam in Spanje. Of dit verhaal klopt is verre van zeker. Het verleende wapen gelijkt wel op schild van het koninkrijk Aragon (zie ook het hedendaagse Catalonië), maar werd reeds voor 1216 door de Berthouts gebruikt. Het is mogelijk dat de leden van de Berthoutfamilie als belangrijke edellieden aan de kruistochten in Spanje hebben deelgenomen. Hun deelname aan de kruisvaarten in Palestina en Oost-Europa is met zekerheid vastgesteld.
Van Wouter III Berthout is bekend dat hij in 1215-1216 in de Nederlanden aanwezig was, maar daarna - samen met Wouter IV Berthout - deelnam aan de Vijfde Kruistocht (1218-1221) naar Egypte. Onderweg voerden Hollands-Vlaamse kruisvaarders ook aanvallen uit op de Moorse kustgebieden van Portugal en Spanje. Maar hier is geen historisch bewijs teruggevonden voor contacten tussen Berthout en de koning van Aragon. Wouter III Berthout stierf tenslotte in 1220 in Damietta (Egypte).
De heraldische beschrijving is : “In goud (geel), drie palen (verticale strepen) van keel (rood)”
Midden : het stadswapen met hartschild, zoals het in 1490 door keizer Frederik III aan Mechelen verleend werd.